گنجينه خزانه جواهرات ملی مجموعه‌ایست از گرانبهاترين جواهرات جهان که طی قرنها بدين صورت فراهم آمده است.
هر قطعه از اين جواهرات، گويای بخشی از تاريخ پرفراز و نشيب ملت ايران و نشان دهنده ذوق و خلاقيت‌های هنری مردم اين مرز و بوم است که خاطرات تلخ و شيرين شکست‌ها، پيروزی‌ها، غرور و خودنمايی‌ها و فرمانروايی همراه با زور و نخوت زمامداران گذشته را تداعی می‌کند.

بخشی از تاریخچه گنجینه جواهرات ملی:

تا قبل از دوره صفوی پادشاهان ایرانی نسبت به جمع ‌آوری، حفظ و نگهداری جواهرات و سنگ‌های قیمتی اقدام نکرده بودند. در دوران صفوی پادشاهان با ارسال سفیرانی به کشورهای مجاور اقدام به خریداری و جمع‌آوری و حفظ جواهرات موجود کردند.

پس از حمله افغان‌ها به ایران مقداری از این جواهرات به افغانستان فرستاده شد که با همت نادر شاه بخش زیادی از آن‌ها به ایران بازگردانده شد. نادر شاه افشار جهت باز پس ‌گیری بخشی از این جواهرات که به هندوستان فرستاده شده بود، نامه‌های متعددی را برای پادشاه هند فرستاد، اما چون جوابی نیافت با سپاه خویش راهی هندوستان شد. لشکرکشی نادر موجب آن شد که پادشاه هند هدایا و جواهرات زیادی را به نادر هدیه کند. بخش زیادی از هدایا و غنایمی که نادر از هندوستان جمع‌آوری کرده بود هرگز به ایران نرسید. نادر پس از بازگشت به ایران به رسم آن روزگار بخشی از غنایم و هدایا را به حکام، امیران و پادشاهان کشورها و دیارهای اطراف ایران بخشید، مقداری از غنایم به آستان قدس رضوی و بخشی دیگر را به سپاهیان اعطا کرد.
پس از قتل نادر شاه یکی از سردارانش به نام احمد بیگ افغان ابدالی دست به غارت جواهرات خزانه زد و بخشی از این جواهرات منجمله الماس کوه نور که بعدها (احتمالاً بالاجبار) به ملکه انگلیس اهدا شد هرگز به ایران بازگردانده نشد.

تاریخچه ای کاملتر از موزه جواهرات ایران در سایت بانک مرکزی به آدرس https://www.cbi.ir/page/1397.aspx موجود است.

به طور کلی تمام گنجینه و جواهرات موزه به 37 دسته تقسیم می شود که شامل 6 گنجینه در سالن اصلی، شامل انواع وسایل جنگی تجملی و بقیه گنجینه در اطراف سالن در بخش های مختلف سالن موزه است. گنجینه های شماره 1، 2، 29، 31، 32 و 33 که شامل درپوش غذای شاهی، جام، قلیان، تنگ و آفتابه هستند در ابتدای سالن موزه جواهرات به نمایش درآمده اند. در تزئین این ظروف علاوه بر سنگ های زینتی الماس، زمرد، فیروزه و یاقوت از هنر میناکاری و طلاکوبی استفاده شده است.
ویترین های مختلف موزه شامل ظروف غذاخوری، آینه های دستی، تنگ، کوزه، دو عدد رینگ طلا، دستنبد، تزئین اسب‌های شاهی و سنگ پای معروف ناصر الدین شاه از جنس طلا است.

در عکس بالا گنجینه شماره 17، تخت نادری یا تخت طاووس را مشاهده میکنید که به دستور فتحعلی شاه به مناسب ازدواج با طاووس الدوله ساخته شد. از دلایل شهرت این تخت استفاده از بیش از 2600 سنگ قیمتی بومی ایران و طلاکاری سراسری تخت است.
باید توجه داشت که کلمه "نادر" در اسم تخت طاووس بیانگر شکوه و جلال تخت است و به نادرشاه افشار ارتباطی ندارد.

آدرس موزه ملی جواهرات: تهران، میدان امام خمینی، خیابان فردوسی، نرسیده به چهارراه استانبول، ساختمان بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، خزانه جواهرات ملی و تلفن تماس: 64463785-64463030 و تلفن گویا: 64464700

و ساعات کار موزه: روزهای شنبه تا سه‌شنبه از ساعت 14:00 تا 16:30 امکان پذیر خواهد بود. بازدید از این موزه در سایر روزهای هفته و تعطیلات رسمی امکان پذیر نیست.