شمش طلا (gold-bar یا gold-ingot)، طلای خامی است که عیار آن حداقل ۹۹۵ و حداکثر ۹۹۹.۹۹ باشد. نکتهی مهم درباره شمش طلا، عیار آن میباشد. هرچه عیار شمش بیشتر شود، ارزش آن دو چندان میشود. برای تولید شمش های با عیار بالاتر، به دستگاه و تکنولوژی پیشرفتهتری نیاز است. این دستگاه و تکنولوژی انحصاراً در اختیار شرکتهای معتبر دنیا قرار دارد و معمولا آن را در اختیار دیگر کشورها قرار نمی دهند. در کشور ما نیز شرکتهای خاص و معتبری تحت نظر بانک مرکزی و اتحادیه طلا و وجود دارند که میتوانند شمشهایی با خلوص ۹۹۵ تولید کنند.
وزن شمش ها از استانداردهای مشخصی تبعیت میکنند. هر شرکتی با توجه به بازاری که در اختیار دارد، رنج مشخصی را تولید میکند و به بازار عرضه میدارد. برای مثال برای صادرات شمش طلا به کشورهای دیگر از شمشهای ۱۲ کیلیوگرمی استفاده میشود. در ایران شمشهای دوازده کیلوگرمی، زیر نظر بانک مرکزی وارد میشوند، معمولا نیمی از این شمشها صرف ضرب سکه میشوند و مقداری از آنها برای ساخت مصنوعات طلا در اختیار سازندگان طلا و جواهر قرار میگیرد. علاوه بر بانک مرکزی بانکهای خصوصی دیگر نیز مجوز واردات شمشهای طلا با وزن کمتر را برای سرمایهگذاری نیز دارند.
بزرگترین شمش طلای جهان متعلق به موزه تُی گُلد Toi Gold است که در سال ۲۰۰۵ از آن رونمایی شده است این شمش طلا ۲۵۰ کیلو گرم وزن دارد و ابعاد آن در حدود ۴۵.۵ سانتی متر و ۲۲.۵ سانتی متر است همچنین ارتفاع این شمش طلا به ۱۷ سانتی متر میرسد و قابل مقایسه با دیگر شمشهای طلای ساخته شده در جهان نمیباشد.
شمشهای طلا بوسیله ی کارخانههای مختلف ساخته میشوند که معروفترین شمشهای طلا سوئیسی، اماراتی، استرالیایی و انگلیسی هستند. البته در بازار طلا، شمشهای سوئیسی معروفتر هستند که صرفاً فقط به خاطر بازاریابی و تبلیغات این کارخانه است و مزیت دیگری نسبت به سایر کارخانهها و برندها ندارد، چه بسا کشورهایی در این میان هستند که به شمشهای با عیار ۹۹۹۹۹/۹۹۹ نیز دسترسی پیدا کردهاند اما شمشهای سوئیسی چون بین مردم شناخته شدهتر هستند هنوز طرفداران بسیاری در بازارهای خرید و فروش شمش دارند. شمشهایی توسط کارخانهها و کارگاههای ایرانی نیز ساخته میشوند که نقاشیهای مختلف و زیبایی روی آن ها حک شده است و بسیار مناسب هدیه دادن یا جمعآوری کلکسیون هستند و با گذشت زمان نیز بر ارزش آنها افزوده و نفیس تر میشوند. به این شمشها که بهعنوان یادبود استفاده میشود، مدالیون گفته میشود.پارسیس گلد، ایران شمش و خانه سکه ایران از کارخانههای سازنده شمشهای طلا در ایران هستند.
علائم زوی شمش طلا:
عیارشمش: عیار شمشهای طلا ، باید روی آن توسط کارخانه حک شود که معمولا عیار آنها معادل ۹۹۹ است.
وزن شمش: وزن شمش طلا باید به صورت دقیق روی آن شمش طلا حک شده باشد، به طوری که اگر روی ترازوهای مخصوص طلافروشی وزن کنیم، وزنی که ترازو نشان میدهد با وزن حک شده روی شمش یکی باشد.
کد شناسایی (assay office bar): هر شمش طلا و به طور کلی همه مصنوعات طلا باید یک کد شناسایی داشته باشد. این کد را آزمایشگاههای عیار سنجی (زی گیری) زیر نظر اتحادیه صنف سازندگان و فروشندگان طلا و جواهر هر کشور، برای شمش و مصنوعات طلا تعیین میکنند، در این راستا نکته قابل توجه این است که از کدهای باطله روی شمشها استفاده نشده باشد.
آرم و نام کارخانه ی سازنده: روی هر محصول با کیفیت و اصلی که تولید میشود آرم و نام کارخانهی آن نمایان است. شمشهای طلا نیز از این قاعده مستثنی نیستند و روی آن آرم و نام کارخانه آن حک میشود تا در مقابل سواستفاده های احتمالی ایستادگی کرد.
در زیر عکس هایی از مراحل ساخت شمش طلا را مشاهده خواهید کرد: