سکه، فلز دایرهای شکل و تختی است که توسط دولتها و کشورها، معتبر میشوند.از گذشته تا به امروز، در خزانهی پادشاهی ودر بانک مرکزی هر کشوری سکههایی از جنسهای مختلف طلا، نقره، نیکل و فلزاتی دیگر، با آرمهای مخصوص آن حکومت و دولت آن عصر، ساخته و ضرب میشده اند. به طور کلی، سکه: قطعه فلزی با وزن، عیار، جنس و شکل معینی است که برروی آن علایم و اشکال رسمی نقش بسته شده است. این سکه ها پشتوانه ارزی هر کشوری است و به همین دلیل ضرب سکه باید به صورت قانونی انجام گیرد.
تاریخچه سکه در ایران، از ۲۵۰۰ سال پیش به دوره هخامنشیان، باز میگردد. سکههایی که از آن دوران یافت شده است، همگی با دست ضرب شدهاند و همین کار دست، موجب افزایش قیمت این سکهها به صورت نجومی است که دیگر عتیقه نام گرفته اند. از آنجایی که سکههای قدیمی با دست ضرب میشدند به اینگونه سکهها، سکههای چکشی نیز میگویند. اما در زمان حال، سکهها با دستگاههای کاملاً اتوماتیک ضرب میشوند، از این رو به آنها سکههای ماشینی نیز گفته میشود. این دستگاه ها قادر هستند تا در هر ثانیه، ۱۲ سکه ضرب کنند و فشاری که برای ضرب هر سکه به قالب وارد میشود، برابر ۸۰ تن میباشد، که چیزی معادل ۱۰۰۰ ضربه چکش برای ضرب سکه به صورت دستی میباشد.
از سال 1358، سکه بهار آزادی جایگزین سکههای قدیمی گردیده است. البته وزن و اندازه و عیار این سکه ها، مانند سکههای قدیمی است. اما سکه بهار آزادی را از دو منظر، طراحی و از قطع، میتوان تقسیم بندی کرد. از نظر قطع، سکه بهار آزادی به چهار مدل سکه تمام بهار آزادی ( به وزن 8.133 گرم)، سکه نیم بهار آزادی ( 4.0665 گرم)، ربع بهار آزادی (2.03225 گرم) و سکه 1 گرمی (1.01 گرم)، میتوان تقسیم بندی کرد. عیار تمامی این سکه ها 22 (از 24) است.
اما از نظر طراحی سکه بهار آزادی به دو نوع سکه طرح قدیم، و سکه طرح جدید (امامی) تقسیم بندی میشود. بعد از انقلاب اسلامی، تاکنون سکه بهار آزادی به دو شکل ضرب و توزیع شده است، سکه بهار آزادی طرح قدیم، از سال 1358 تا 1370 ضرب میگردید که تصویر یک روی سکه مزین به نام حضزت علی (3 باز تکرار نام حضرت علی(ع)) و روی دیگر آن بارگاه امام رضا (ع) همراه با عبارت “نخستین بهار آزادی” بوده است. اما سکه های طرح جدید یا امامی، از سال 1370 تاکنون در بازار توزیع میشوند و تنها تفاوت این سکه با سکه های طرح قدیم در طرح روی آن و قیمت آن است. تصویر یک روی سکه طرح جدید، بنیانگذار جمهوری اسلامی امام خمینی (ره) و تصویر روی دیگر آن، بارگاه امام رضا (ع) است. همچنین سکه طرح جدید قیمت بالاتری نسبت به سکه طرح قدیم دارند.
روش محاسبه قیمت سکه تمام بهار آزادی: حق ضرب سکه + (0/23533 * نرخ اونس طلای جهانی * نرخ برابری دلار به ریال) ، ذکر شده است.